BEİJİNG, 1 1 Mayıs (Xinhua) — Bilim insanları Çin’in güneybatısındaki Guizhou eyaletinde bulunan 500 Metre Açıklıklı Küresel Radyo Teleskobu’nu (FAST) kullanarak evrenin uzaklarında bol miktarda gaz-zengini galaksi keşfetti.
Araştırmanın sonucu, The Astrophysical Journal Letters dergisinde Cuma günü çevrimiçi olarak yayımlandı.
Araştırmaya göre, radyo dalgası salınımlarının dünyaya ulaşması neredeyse güneş sisteminin yaşı kadar süren yeni keşfedilen galaksiler, daha önceden diğer radyo teleskopları ile incelenmiş on binlerce galaksiyle benzer veya daha fazla miktarda atomsal hidrojen gazı içeriyor.
Çin Bilimler Akademisi’ne (NAOC) bağlı Ulusal Astronomi Gözlemevi’nde görevli araştırmanın başyazarı Xi Hongwei, Avustralya, ABD ve Rusya’dan meslektaşlarıyla yaptıkları araştırmada altı tane yeni yüksek derecede kırmızıya kayan galaksinin özelliklerini ortaya çıkarttı.
Söz konusu galaksi örneğinin, galaksilerdeki soğuk gaz evrimini daha iyi inceleme imkanı sunduğu belirtilen makalede, “Gelecekte daha büyük bir örnek, galaksilerin oluşumu ve gelişimi konusundaki bilgilerimizi geliştirmemize olanak sağlayacak” ifadesi yer aldı.
Evrendeki en yaygın element olan hidrojen, nötr halde Samanyolu Galaksisi gibi sarmal galaksilerde oldukça bol bulunuyor. Nötr hidrojen, soğuk yıldızlararası ortamın (ISM) ana bileşeni olmakla beraber yıldız oluşumu için yakıt deposu görevi görüyor. Ancak, mevcut radyo teleskoplarının hassasiyeti sebebiyle galaksilerdeki soğuk yıldızlararası ortamın değişiminin anlaşılması sınırlı kalıyor.
Çin Bilimler Akademisi’nde görev yapan bilim insanı Peng Bo, “Kör Nötr Hidrojen Araması veya FAST Ultra-Derin Araştırması yürüttük. Bu keşifler, dünyanın en büyük radyo teleskobunun olağanüstü hassasiyetini gösteren, devam eden araştırmanın birer parçası” ifadelerini kullandı.
Peng “Yeni FAST araştırması, şimdiye kadar 5 milyar ışık yılı mesafeye kadar yüzden fazla yeni galaksi keşfetti. Keşiflerin nihai olarak binin üzerine ulaşması bekleniyor” dedi.
Araştırmacılar, 4 milyar yıl önceki galaksilerin günümüz galaksilerine kıyasla çok daha fazla yıldız oluşturan gaza sahip olduğu ve uzak galaksilerin önceden inanılanın aksine çok daha büyük gaz rezervlerine sahip olduğu sonucuna vardı.
Öte yandan, yeni keşfedilen galaksilerin çok uzaklıklarda ve oldukça sönük olması ve farklı dalga boylarına sahip olması sebebiyle FAST, görsel benzerlerini optik teleskoplarla aynı doğrulukta tespit edemedi. ABD ve Rusya’daki en büyük optik teleskopları kullanan uzmanların yardımı ile benzer galaksiler sonunda tanımlandı.
Peng, söz konusu galaksilerin Samanyou Galaksisi’nden iki üç kat daha fazla yıldız içerdiğini ancak on kat daha fazla hidrojen gazı kütlesi bulundurduğunun tespit edildiğini söyledi.
Batı Avustralya Üniversitesi profesörlerinden Lister Staveley-Smith, “Çinli ve Avustralyalı radyo gökbilimcileri arasındaki bu başarılı işbirliği programı, yeni nesil radyo teleskoplarının muazzam potansiyelini gösteriyor” dedi.
Dünyanın en büyük tek çanaklı radyo teleskobu olan FAST, 30 standart futbol sahasına eşdeğer büyüklükte bir sinyal alma alanına sahip. Guizhou eyaletinde bulunan derin ve yuvarlak bir karstik çöküntüde yer alan FAST, 2020 yılında resmen faaliyete başlamış ve 31 Mart 2021’de resmi olarak dünyaya açılmıştı.
